Witamina B12 – Najnowsze badania nad witaminą B12 skłoniły do przyjrzenia się wielu zagadnieniom z nią związanym. Chodzi przede wszystkim o potrzeby i dawkowanie zalecane przez ekspertów w celu zapobiegania lub leczenia niedoborów.
Dlaczego witamina B12 jest tak ważna dla naszego organizmu?
Witamina B12, znana również jako kobalamina, jest uważana za wyjątkową z różnych powodów. Jego struktura chemiczna jest zdecydowanie największa ze wszystkich witamin. Zawiera również jedyny minerał, kobalt. Ta witamina jest wytwarzana przez mikroorganizmy, takie jak bakterie. Witamina B12 jest niezbędna do produkcji kwasów nukleinowych (DNA i RNA), syntezy mieliny (osłonki na włóknach nerwowych), produkcji krwinek czy syntezy energii potrzebnej do przeżycia.
Niedobór witaminy B12
Niedobór witaminy B12 jest jednym z najczęstszych niedoborów żywieniowych na świecie. Istnieją dwie główne przyczyny jego niedoboru: niedostateczne wchłanianie i niedostateczne spożycie. Oczywiście witamina B12 występuje nie tylko w mięsie, ale także w produktach pochodzenia zwierzęcego. Jednak produkty roślinne jej nie zawierają, chyba że wybrany produkt jest bogaty w tę witaminę. Z tego powodu na jej niedobór narażeni są wegetarianie oraz osoby spożywające niewielkie ilości mięsa i innych rodzajów produktów pochodzenia zwierzęcego. Niedobory witamin mogą również wystąpić w okresach zwiększonego zapotrzebowania na witaminy (np. w czasie ciąży). Osoby starsze, osoby po operacjach przewodu pokarmowego, osoby z problemami żołądkowymi, osoby przyjmujące metforminę i inne leki (takie jak leki na nadkwaśność), kobiety z problemami z tarczycą oraz kobiety stosujące doustne środki antykoncepcyjne.
Niedobór witaminy B12 a wegetarianizm
Niedobór witaminy B12 u osób na diecie bezmięsnej zależy od rodzaju spożywanych posiłków. Prawie wszystkie badania, w których mierzono poziom witaminy B12 u wegetarian, wykazały, że wegetarianie mają najniższy poziom. Nie tylko wegetarianie, ale także laktoowowegetarianie mieli niższy poziom niż ci, którzy spożywali produkty mięsne. Na podstawie takich badań można stwierdzić, że co najmniej 50-60% lakto-wegetarian ma niedobory, a wśród wegan nawet 90%. Wśród wegetarian najbardziej niedobory występują u kobiet w ciąży i osób starszych.
Niedobór u osób starszych
Niedobór tej witaminy u osób starszych jest wynikiem nieodpowiedniego wchłaniania. Szacuje się, że około 20-40% osób powyżej 65 roku życia ma niedobór witaminy B12. Ryzyko to wzrasta wraz z wiekiem oraz u osób przyjmujących leki na nadkwasotę. Dlatego zaleca się, aby osoby powyżej 50 roku życia przyjmowały codziennie suplement zawierający tę witaminę, niezależnie od diety. Pacjenci z niedoborem witaminy B12 są często błędnie diagnozowani. Często dotyczy to osób z demencją, stwardnieniem rozsianym, neuropatią cukrzycową, autyzmem, chorobą Wilsona i rzadkimi chorobami neurodegeneracyjnymi.
Jakie są objawy niedoboru witaminy B12?
Objawy niedoboru witaminy B12 można podzielić na co najmniej kilka kategorii: doustne, psychiatryczne, neurologiczne, hematologiczne, skórne oraz tzw. rzadkie objawy. Ciężkie objawy mogą być związane z ciążą i porodem. Będą to wady wrodzone, takie jak spodziectwo (wada cewy nerwowej) lub wady cewy nerwowej (bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa). Chociaż u wielu osób z niedoborem witaminy B12 nie występują objawy kliniczne, nie oznacza to, że ich nie ma. Nie każdy objaw objawia się klinicznie. Na przykład niedobór witaminy B12 jest czynnikiem ryzyka niskiej gęstości kości i zwiększonego ryzyka złamań. Również niedobór tej witaminy wiąże się z utratą słuchu, a także ryzykiem rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, a nawet udaru mózgu. U kobiet w ciąży niedobór tej witaminy może nawet utrudniać donoszenie ciąży. Najczęstsze przypadki niedoboru witaminy B12 występują u niemowląt i małych dzieci. Istnieje wiele opisów przypadków niedoboru witaminy B12 u dzieci wegetarianek oraz matek weganek karmiących wegańskie lub wegetariańskie potrawy. Niemowlęta i małe dzieci są zwykle diagnozowane późno i z zaburzeniami neurologicznymi. Dzieci są diagnozowane zbyt późno i w wieku 1 lub 2 lat nie będą w stanie samodzielnie siedzieć, jeść, a nawet uśmiechać się.
